Drugscriminaliteit heeft op verschillende manieren impact op de samenleving. Onder meer de productie van synthetische drugs kan grote gevaren met zich meebrengen. Rechercheur Freek Pecht van de politie in Zeeland en West-Brabant legt uit hoe dat komt en wat ertegen gedaan wordt.
Waarom zijn drugslabs zo gevaarlijk?
“In drugslabs bevinden zich chemicaliën. Dat kan op verschillende manieren voor gevaar zorgen. De chemische stoffen kunnen op zichzelf al agressief en schadelijk zijn, bijvoorbeeld bij inademing of als ze onderling reageren. Daarnaast kan er sprake zijn van ontploffingsgevaar en brandgevaar. Daarom is de brandweer er vaak bij als we een drugslab ontmantelen. Dat trekt natuurlijk de aandacht: mensen komen toch even kijken. Dan schrikken ze wel als ze horen wat zich bij hen om de hoek afspeelde. Dat doet iets met hun gevoel van veiligheid.
De criminele aantrekkingskracht van drugslabs zorgt daarbij voor extra gevaren. Want wanneer criminelen weten dat een concurrent ergens een voorraad heeft liggen, is dat voor hen heel aantrekkelijk. Het ‘rippen’ (stelen) van een productie- of stash-locatie is voor hen veel minder risicovol dan eigen productie opzetten. En daarbij schromen criminelen niet om vuurwapens te gebruiken. Ook als dat midden in een dorp is.”
Wat maakt de aanpak van drugslabs zo moeilijk?
“Veel gebeurt in het buitengebied: gebieden waar criminelen buiten het zicht kunnen werken. Daar wordt in relatief grote labs bijvoorbeeld de olie gemaakt die nodig is om speed te produceren. Van die olie maken ze vervolgens een pasta of poeder. Dat kan gewoon in een woning, waar ze ongestoord hun gang gaan.
Criminelen nemen allerlei extra maatregelen om het drugslab te verhullen, ook om het risico op rippen te verkleinen. Ze brengen grote isolatiepanelen aan, maken de kleinste gaten en kieren dicht en maskeren de stank met gaswas-installaties. De spullen die ze nodig hebben brengen ze in onopvallende witte busjes. Die parkeren ze achterstevoren tegen het pand of ze rijden hem via een roldeur helemaal naar binnen. Het is door al die maatregelen lastig om zicht te krijgen op wat er in zo’n pand gebeurt. Ook al hebben buurtbewoners er soms wel een onderbuikgevoel bij.”
Hoe lukt het om toch regelmatig een drugslab te vinden?
“Naast dat autoriteiten berichten tussen criminelen onderscheppen, spelen oplettende burgers een grote rol. Het is belangrijk dat zij de signalen herkennen en doorgeven. Denk aan afgeplakte ramen en gesleep met grote isolatiepanelen, terwijl dit niet past bij de functie van het pand. Maar ook aan geuren, want die zijn nooit helemaal te maskeren. We delen vanuit de politie daarom zogeheten geurkaarten uit aan bewoners. Dan kunnen zij de geur die hoort bij drugschemicaliën herkennen. Op die kaarten staat ook waar en hoe ze een verdachte situatie kunnen melden. Soms vinden we drugslabs ook bij toeval. Bijvoorbeeld als er bij een ongeval brand ontstond of zelfs een dode viel.”
Hoe succesvol zijn jullie?
“Onze inschatting is dat we ongeveer een derde van de drugslabs vinden. Vroeger was dat een vijfde. We baseren dit op criminele inlichtingen, het meelezen met cryptocommunicatie en bijvoorbeeld cijfers van drugsdumpingen. Wat we helaas óók zien is dat de populatie drugscriminelen in de regio nog uitbreidt. Met name de onderlaag groeit: de jongens die het vuile werk doen. Voor hen is de pakkans een bedrijfsrisico en de strafmaat relatief laag. Nederland heeft nu eenmaal een goede infrastructuur voor drugsexport en daar liften criminelen op mee. Tot slot heeft de drugsproductie-business ook een cultureel aspect. Bepaalde families in de regio hielden zich in de jaren ‘80 al met smokkel en illegale alcoholstook bezig; de nieuwere generaties stapten daarna over naar de drugscriminaliteit. Dat laat zien hoe belangrijk de rol van preventie is.”
Bekijk hieronder een video over de impact van drugslabs in een Brabants dorp. Bewoner ‘Trudy’ vertrouwde niet wat er in een garage bij haar in de straat gebeurde en waarschuwde de politie. Twee dagen later werd een drugslab ontmanteld.